ΕΓΓΡΑΦΟ 90, ΣΑΜΑΝΙΣΜΟΣ – ΜΑΓΟΙ ΚΑΙ ΙΕΡΕΙΣ

^{(986.1) 90:0.1} Η εξέλιξη των καθιερωμένων θρησκευτικών τελετών προόδευσε από την ειρήνευση, την αποφυγή, τον εξορκισμό, τον εξαναγκασμό, τη συμφιλίωση και την εξιλέωση ως τη θυσία, την επανόρθωση και τη λύτρωση. Η τεχνική των θρησκευτικών τελετουργικών πέρασε από τις μορφές της πρωτόγονης λατρείας, μέσω των φετίχ, στη μαγεία και τα θαύματα και καθώς οι τελετουργίες γίνονταν περισσότερο περίπλοκες, ανταποκρινόμενες στην ολοένα περισσότερο σύνθετη αντίληψη του ανθρώπου πάνω στους υπερφυσικούς χώρους, κυριαρχήθηκε, αναπόφευκτα, από τους μάγους, τους σαμάνους και τους ιερείς.

^{(986.2) 90:0.2} Σύμφωνα με τις προοδεύουσες απόψεις του πρωτόγονου ανθρώπου, ο κόσμος των πνευμάτων θεωρήθηκε, με τον καιρό, ως μη ανταποκρινόμενος στον μέσο θνητό. Μόνον στους εξαίρετους μεταξύ των ανθρώπων έτειναν ευήκοον ους οι θεοί. Μόνον ένας εξαιρετικός άνδρας, ή γυναίκα μπορούσε να εισακουσθεί από τα πνεύματα. Έτσι, λοιπόν, η θρησκεία εισέρχεται σε μία νέα φάση, ένα στάδιο εντός του οποίου σταδιακά γίνεται έμμεση. Πάντοτε ένας μάγος, ένας σαμάνος, ή ένας ιερέας παρεμβαίνει μεταξύ του πιστού και του αντικειμένου της λατρείας. Και σήμερα, τα περισσότερα συστήματα της οργανωμένης θρησκευτικής πίστης της Ουράντια περνούν από το επίπεδο αυτό της εξελικτικής ανάπτυξης.

^{(986.3) 90:0.3} Η εξελικτική θρησκεία γεννήθηκε ως απλός και πανίσχυρος φόβος, ο φόβος που διογκώνεται στον ανθρώπινο νου όταν συναντήσει το άγνωστο, το ανεξήγητο και το ακατανόητο. Η θρησκεία, τελικά, κατακτά την βαθιά απλή επίγνωση μιας παντοδύναμης αγάπης, της αγάπης που κατακλύζει χωρίς αντίσταση την ανθρώπινη ψυχή, όταν διεγερθεί από την αντίληψη της χωρίς όρια στοργής του Πατέρα του Σύμπαντος για τους υιούς του κόσμου. Μεταξύ, όμως, της απαρχής και της ολοκλήρωσης της θρησκευτικής εξέλιξης, μεσολαβούν οι ατέλειωτοι αιώνες των σαμάνων, που τολμούν να σταθούν μεταξύ του ανθρώπου και του Θεού ως ενδιάμεσοι, ερμηνευτές και μεσολαβητές.

^{(986.4) 90:1.1} Ο σαμάνος ήταν ο σπουδαιότερος μάγος, εκείνος που εκτελούσε τις τελετές τις αφιερωμένες στα φετίχ, και η κύρια προσωπικότητα κάθε πρακτικής της εξελικτικής θρησκείας. Σε πολλές φυλές ο σαμάνος είχε μεγαλύτερο αξίωμα από τον πολέμαρχο, σηματοδοτώντας την κυριαρχία της εκκλησίας επί της πολιτείας. Ο σαμάνος, ορισμένες φορές, δρούσε ως ιερέας, ακόμη και ως ιερέας-βασιλιάς. Ορισμένες από τις μεταγενέστερες φυλές διέθεταν τους αρχικούς σαμάνους-μάγους (τους προφήτες) και τους μετέπειτα εμφανισθέντες σαμάνους-ιερείς. Και σε πολλές περιπτώσεις, το αξίωμα του σαμάνου ήταν κληρονομικό.

^{(986.5) 90:1.2} Από τους πολύ παλιούς καιρούς, οτιδήποτε ανώμαλο απεδίδετο σε πνευματική κατοχή, κάθε εντυπωσιακή διανοητική, ή σωματική ανωμαλία συνιστούσε προσόν για να γίνει κάποιος μάγος. Πολλοί από τους ανθρώπους αυτούς ήσαν επιληπτικοί, πολλές από τις γυναίκες υστερικές, ενώ και οι δύο αυτοί τύποι ερμήνευαν ένα μεγάλο μέρος της αρχαίας έμπνευσης, αλλά και της πνευματικής και δαιμονικής κατοχής. Ορισμένοι από τους πρώιμους αυτούς ιερείς ανήκαν σε μία κατηγορία η οποία από τότε ονομάσθηκε παρανοϊκή.

^{(987.1) 90:1.3} Ενώ μπορεί να διέπραττε απάτες σε ήσσονος σημασίας θέματα, η πλειονότητα των σαμάνων πίστευε στο γεγονός της κατοχής τους από ένα πνεύμα. Οι γυναίκες που μπορούσαν να πέφτουν σε έκσταση, ή καταληψία έγιναν πανίσχυρες σαμάνες. Αργότερα, οι γυναίκες αυτές έγιναν προφήτισσες και πνευματικές διάμεσοι.¹ Οι καταληπτικές τους εκστάσεις συνήθως περιελάμβαναν επικοινωνία, όπως ισχυρίζονταν, με τα πνεύματα των νεκρών. Πολλές γυναίκες σαμάνοι ήσαν επαγγελματίες χορεύτριες.

^{(987.2) 90:1.4} Δεν αυταπατώντο, όμως, όλοι οι σαμάνοι. Πολλοί ήσαν δόλιοι και ικανότατοι απατεώνες. Καθώς το επάγγελμα εξελίσσετο, ζητούσαν από τον υποψήφιο σαμάνο να υπηρετήσει ως μαθητευόμενος για δέκα χρόνια με πόνο και αυταπάρνηση για να πιστοποιηθεί ως μάγος. Οι σαμάνοι δημιούργησαν έναν επαγγελματικό τρόπο αμφίεσης και καλλιέργησαν μια γεμάτη μυστήριο συμπεριφορά. Συχνά χρησιμοποιούσαν ναρκωτικά για να προκαλέσουν συγκεκριμένες σωματικές εκδηλώσεις,² οι οποίες εντυπωσίαζαν και έφερναν σε αμηχανία τα μέλη της φυλής. Τα ταχυδακτυλουργικά κόλπα θεωρούνταν υπερφυσικά από τους συνηθισμένους ανθρώπους και η εγγαστριμυθική ομιλία πρωτοχρησιμοποιήθηκε από δόλιους ιερείς. Πολλοί από τους αρχαίους σαμάνους υπνωτίζονταν χωρίς να το θέλουν. Άλλοι αυτοϋπνωτίζονταν κοιτάζοντας για πολλές ώρες τον αφαλό τους.

^{(987.3) 90:1.5} Ενώ πολλοί κατέφευγαν σε δόλο και απάτη, η φήμη τους, ως τάξης, τελικά, έφθασε πάρα πολύ ψηλά. Όταν ένας σαμάνος αποτύγχανε σ’ αυτό που είχε αναλάβει, αν δεν μπορούσε να παράσχει κάποιο εύλογο άλλοθι, υποβιβάζετο, ή δολοφονείτο. Έτσι, οι έντιμοι σαμάνοι εξοντώθηκαν γρήγορα. Μόνο οι δόλιοι θεατρίνοι επέζησαν.

^{(987.4) 90:1.6} Ήταν ο σαμανισμός που πήρε την αποκλειστική καθοδήγηση των υποθέσεων της φυλής από τα χέρια των πρεσβύτερων και των ισχυρών και την εναπόθεσε στα χέρια των δόλιων, των έξυπνων και διορατικών.

^{(987.5) 90:2.1} Η επίκληση των πνευμάτων ήταν μία πολύ ακριβής και εξαιρετικά σύνθεση διαδικασία, η οποία μπορεί να συγκριθεί με τις σημερινές θρησκευτικές τελετές, οι οποίες διεξάγονται σε αρχαία γλώσσα. Η ανθρώπινη φυλή από πολύ νωρίς αναζήτησε την υπεράνω του ανθρώπου βοήθεια, την αποκάλυψη. Και οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο σαμάνος δέχεται, πραγματικά, τέτοιες αποκαλύψεις. Ενώ οι σαμάνοι αξιοποιούσαν τη μεγάλη δύναμη της υποβολής στο έργο τους, επρόκειτο για σχεδόν σταθερά αρνητική υποβολή. Μόνο σε πολύ πρόσφατους χρόνους εφαρμόσθηκε η τεχνική της θετικής υποβολής. Κατά την αρχική εξέλιξη του επαγγέλματός τους, οι σαμάνοι άρχισαν να εξειδικεύονται σε έργα όπως η πρόκληση βροχής, η ίαση των ασθενειών, και η εξιχνίαση των εγκλημάτων. Η θεραπεία των ασθενειών δεν αποτελούσε, πάντως, το κύριο έργο ενός σαμάνου-μάγου. Το έργο του ήταν, μάλλον, το να γνωρίζει και να ελέγχει τα προβλήματα της ζωής.

^{(987.6) 90:2.2} Η αρχαία μαύρη μαγεία, τόσο η θρησκευτική, όσο και η λαϊκή ονομάζετο λευκή μαγεία όταν ασκείτο είτε από ιερείς, προφήτες, σαμάνους, ή μάγους-γιατρούς. Εκείνοι οι οποίοι εξασκούσαν τη μαύρη μαγεία ονομάζονταν μαγγανευτές, θαυματοποιοί, μάγοι, μάγισσες, γητευτές, νεκρομάντεις, πλανευτές, και σοφοί. Με το πέρασμα του χρόνου, όλη αυτή η υποτιθέμενη επαφή με το υπερφυσικό ταξινομείτο είτε ως μαγική τέχνη, είτε ως σαμανισμός.

^{(987.7) 90:2.3} Η μαγική τέχνη περιελάμβανε τη μαγεία, η οποία ασκείτο από παλαιότερα, άτακτα και άγνωστα πνεύματα. Ο σαμανισμός είχε να κάνει με θαύματα που γίνονταν από συνηθισμένα πνεύματα και γνώριμους θεούς της φυλής. Σε μεταγενέστερους χρόνους η μαγεία συνδέθηκε με το διάβολο και έτσι προετοιμάσθηκε η σκηνή για τις πολλές και σχετικά πρόσφατες εκδηλώσεις θρησκευτικής μισαλλοδοξίας. Η μαγεία υπήρξε θρησκεία για πολλές πρωτόγονες φυλές.

^{(987.8) 90:2.4} Οι σαμάνοι πίστευαν πάρα πολύ στην αποστολή της σύμπτωσης προκειμένου να αποκαλυφθεί το θέλημα των πνευμάτων. Συχνά έριχναν κλήρους για να φθάσουν σε μια απόφαση. Σύγχρονα κατάλοιπα της τάσης αυτής του να ρίχνει κανείς κλήρους παρουσιάζεται όχι μόνο στα πολλά τυχερά παιγνίδια, αλλά επίσης στα πασίγνωστα παιδικά παιγνίδια όπου ο «περιττός» «τα φυλάει». Κάποτε το άτομο που περίσσευε³ έπρεπε να πεθάνει. Τώρα γίνεται μόνο αυτό στα παιδιάστικα παιγνίδια. Εκείνο που ήταν σοβαρή υπόθεση για τον πρωτόγονο άνθρωπο, έφθασε στις μέρες μας σαν παιγνίδι για να σύγχρονα παιδιά.

^{(988.1) 90:2.5} Οι μάγοι-γιατροί έδιναν μεγάλη σημασία σε σημάδια και οιωνούς, όπως «Όταν ακούσεις ήχο τριγμού στην κορυφή της μουριάς, τότε θα δραστηριοποιηθείς.» Από πολύ νωρίς στην ιστορία της φυλής οι σαμάνοι έστρεψαν την προσοχή τους στ’ αστέρια. Η πρωτόγονη αστρολογία αποτελούσε παγκόσμια πεποίθηση και πρακτική. Η ερμηνεία των ονείρων εξαπλώθηκε, επίσης. Όλα αυτά ακολουθήθηκαν γρήγορα από την εμφάνιση των θερμόαιμων, εκείνων, γυναικών σαμάνων, οι οποίες προσποιούνταν ότι μπορούσαν να επικοινωνήσουν με τα πνεύματα των νεκρών.

^{(988.2) 90:2.6} Παρά την αρχαία τους προέλευση, οι βροχοποιοί, ή σαμάνοι του καιρού, διατηρήθηκαν μέσα στους αιώνες. Μια μεγάλη ξηρασία σήμαινε θάνατο για τους παλιούς καλλιεργητές. Ο έλεγχος του καιρού υπήρξε το αντικείμενο πολλών αρχαίων μαγικών. Ο πολιτισμένος άνθρωπος εξακολουθεί να κάνει τον καιρό κοινό θέμα συζήτησης. Οι παλαιότεροι λαοί πίστευαν όλοι στη δύναμη του σαμάνου ως βροχοποιού, αλλά ήταν συνηθισμένο να τον σκοτώνουν όταν αποτύγχανε, εκτός και αν μπορούσε να δώσει μια εύσχημη δικαιολογία για να εξηγήσει την αποτυχία του.

^{(988.3) 90:2.7} Πάρα πολλές φορές οι Καίσαρες εξόρισαν τους αστρολόγους, εκείνοι, όμως, πάντα επέστρεφαν, εξ αιτίας της πίστης του λαού στις δυνάμεις τους. Δεν μπορούσαν να τους εκδιώξουν, ενώ ακόμη και κατά τον δέκατο έκτο μετά Χριστόν αιώνα, οι προϊστάμενοι της Δυτικής εκκλησίας και πολιτείας υπήρξαν οι πάτρωνες ης αστρολογίας. Χιλιάδες ευφυών, υποτίθεται, ανθρώπων εξακολουθούν να πιστεύουν ότι ένας άνθρωπος μπορεί να γεννηθεί κάτω από την κυριαρχία ενός τυχερού, ή άτυχου αστεριού. Ότι η τοποθέτηση των ουράνιων σωμάτων μεταξύ τους καθορίζει την έκβαση των διαφόρων γήινων υποθέσεων. Εκείνοι που λένε τη μοίρα εξακολουθούν να υποστηρίζονται από τους μωρόπιστους.

^{(988.4) 90:2.8} Η Έλληνες πίστευαν στην αποτελεσματικότητα των χρησμών, οι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν τη μαγεία ως προστασία εναντίον των δαιμόνων, ο σαμανισμός άνθισε στην Ινδία και ακόμη παραμένει ευρέως διαδεδομένος στην κεντρική Ασία. Αποτελεί, για το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, μια πρόσφατα εγκαταλειφθείσα πρακτική.

^{(988.5) 90:2.9} Από καιρό σε καιρό, πραγματικοί προφήτες και διδάσκαλοι παρουσιάζονταν για να καταγγείλουν και να εκθέσουν το σαμανισμό. Ακόμη και οι εξαφανισμένοι ερυθρόδερμοι είχαν ένα τέτοιο προφήτη την περασμένη εκατονταετία, τον Σώνη Τενσκουατάουα, ο οποίος προέβλεψε την έκλειψη του ήλιου το 1808 και κατήγγειλε την ανηθικότητα των λευκών. Πολλοί πραγματικοί διδάσκαλοι έχουν εμφανισθεί στις διάφορες μικρές και μεγάλες φυλές καθ’ όλη τη διάρκεια των ατέλειωτων αιώνων της εξελικτικής ιστορίας. Και θα εξακολουθήσουν να εμφανίζονται για να προκαλέσουν τους σαμάνους και τους ιερείς οποιασδήποτε εποχής, που αντιτίθενται στη γενική εκπαίδευση και προσπαθούν να αποθαρρύνουν την επιστημονική πρόοδο.

^{(988.6) 90:2.10} Με πολλούς τρόπους και με ύπουλες μεθόδους οι αρχαίοι σαμάνοι καθιέρωσαν τη φήμη τους ως οι φωνές του Θεού και επιτηρητές της θείας πρόνοιας. Ράντιζαν τα νεογέννητα με νερό και τους έδιναν ονόματα. Έκαναν περιτομή στα αγόρια. Πρωτοστατούσαν σε όλες τις ταφικές τελετές και ανήγγελλαν δεόντως την ασφαλή άφιξη των νεκρών στη χώρα των πνευμάτων.

^{(988.7) 90:2.11} Οι σαμάνοι ιερείς και μάγοι συχνά γίνονταν πολύ πλούσιοι αυξάνοντας τις διάφορες αμοιβές τους, οι οποίες ήσαν, δήθεν, προσφορές στα πνεύματα. Όχι σπάνια ένας σαμάνος μπορούσε να συγκεντρώσει, πρακτικά, όλα τα υλικά αγαθά της φυλής του. Όταν ένας πλούσιος πέθαινε, ήταν σύνηθες το να μοιράζουν την περιουσία του εξ ίσου με τον σαμάνο και κάποια δημόσια επιχείρηση φιλανθρωπίας. Η πρακτική αυτή διατηρείται ακόμη σε ορισμένα μέρη του Θιβέτ, όπου το μισό του ανδρικού πληθυσμού ανήκει στην τάξη αυτή των μη παραγωγικών ατόμων.

^{(989.1) 90:2.12} Οι σαμάνοι ήσαν καλοντυμένοι και είχαν συνήθως πολλές γυναίκες. Αποτελούσαν την πραγματική αριστοκρατία, εξαιρούμενοι από όλους τους περιορισμούς της φυλής. Συχνά ήσαν χαμηλής νοημοσύνης και ηθικής. Υπέτασσαν τους αντιπάλους τους ονομάζοντάς τους μάγους, ή γητευτές και πολύ συχνά ανελίσσονταν σε θέσεις τέτοιας επιρροής και ισχύος, ώστε μπορούσαν να κυριαρχούν επί των ηγετών, ή των βασιλέων.

^{(989.2) 90:2.13} Ο πρωτόγονος άνθρωπος θεωρούσε το σαμάνο αναγκαίο κακό. Τον φοβόταν, αλλά δεν τον αγαπούσε. Ο πρώιμος άνθρωπος σεβόταν τη γνώση. Τιμούσε και επιβράβευε τη σοφία. Ο σαμάνος ήταν κατά το πλείστον απατεώνας, η ευλάβεια, ωστόσο, προς τον σαμανισμό δείχνει καλά το τίμημα της σοφίας στην εξέλιξη της φυλής.

^{(989.3) 90:3.1} Εφ’ όσον ο αρχαίος άνθρωπος πίστευε ότι ο ίδιος αλλά και το φυσικό του περιβάλλον επηρεάζονταν άμεσα από τις ιδιοτροπίες των φαντασμάτων και τα καπρίτσια των πνευμάτων, δεν είναι παράξενο το ότι η θρησκεία του ασχολήθηκε τόσο αποκλειστικά με τα υλικά προβλήματα. Ο σύγχρονος άνθρωπος αντιμετωπίζει τα υλικά του προβλήματα άμεσα. Αναγνωρίζει ότι το θέμα απαιτεί ευφυή διανοητικό χειρισμό. Ο πρωτόγονος άνθρωπος επιθυμούσε, επίσης, να αλλάξει, ακόμη και να ελέγξει την υπόσταση και την δραστηριότητα του φυσικού χώρου. Και εφ’ όσον η περιορισμένη αντίληψή του για το σύμπαν τον έκανε να πιστεύει ότι τα φαντάσματα, τα πνεύματα και οι θεοί ενδιαφέρονταν προσωπικά και άμεσα με τον λεπτομερή έλεγχο της ζωής και της ύλης, λογικά κατηύθυνε τις προσπάθειές του στο να κερδίσει την εύνοια και την υποστήριξη αυτών των υπερανθρώπινων παραγόντων.

^{(989.4) 90:3.2} Ιδωμένο υπ’ αυτή την άποψη, μεγάλο μέρος του ανεξήγητου και παράλογου στις αρχαίες λατρείες γίνεται κατανοητό. Οι λατρευτικές τελετουργίες αποτελούσαν την προσπάθεια του πρωτόγονου ανθρώπου να ελέγξει τον κόσμο της ύλης στον οποίο βρέθηκε. Και πολλές από τις προσπάθειές του οδηγούνταν προς την κατεύθυνση της παράτασης της ζωής και της εξασφάλισης της υγείας. Εφ’ όσον όλες οι ασθένειες, αλλά και ο ίδιος ο θάνατος θεωρούντο αρχικά πνευματικά φαινόμενα, ήταν αναπόφευκτο το ότι οι σαμάνοι, ενώ δρούσαν ως μάγοι και ιερείς, έπρεπε, επίσης, να λειτουργήσουν ως γιατροί και χειρουργοί.

^{(989.5) 90:3.3} Ο πρωτόγονος νους μπορεί να εμποδίζεται από την έλλειψη δεδομένων, αλλά παρ’ όλα ταύτα είναι λογικός. Όταν ο σκεπτόμενος άνθρωπος αντιμετωπίζει την ασθένεια και το θάνατο, προσπαθεί να προσδιορίσει τα αίτια αυτών των κακών και κατά την αντίληψή του, οι σαμάνοι και οι επιστήμονες έχουν προτείνει τις ακόλουθες θεωρίες για τις ατυχίες:

^{(989.6) 90:3.4} 1. Τα πνεύματα των νεκρών – τις άμεσες πνευματικές επιρροές. Η αρχική υπόθεση που προτάθηκε για την ερμηνεία της ασθένειας και του θανάτου, ήταν ότι τα πνεύματα των νεκρών προκαλούσαν την ασθένεια, δελεάζοντας την ψυχή ώστε να βγει από το σώμα. Αν αποτύγχανε να επιστρέψει, τότε επακολουθούσε ο θάνατος. Οι αρχαίοι φοβούνταν τόσο πολύ την κακοποιό δράση των φαντασμάτων που προκαλούσαν τις αρρώστιες, ώστε τα άτομα που ασθενούσαν συχνά εγκαταλείπονταν χωρίς, έστω, τροφή και νερό. Ανεξάρτητα από τη λανθασμένη βάση αυτών των πεποιθήσεων, απομόνωναν αποτελεσματικά τα προσβεβλημένα άτομα και απέτρεπαν την εξάπλωση μεταδοτικών ασθενειών.

^{(989.7) 90:3.5} 2. Τη βία – τα προφανή αίτια. Τα αίτια ορισμένων ατυχημάτων και θανάτων ήσαν τόσο εύκολο να αναγνωρισθούν, ώστε γρήγορα βγήκαν από την κατηγορία της δράσης των φαντασμάτων. Τα θανατηφόρα κτυπήματα και τα τραύματα που οφείλονταν στον πόλεμο, στις μάχες με τα ζώα, αλλά και σε άλλους άμεσα αναγνωρίσιμους παράγοντες θεωρούνταν φυσιολογικά επακόλουθα. Για πάρα πολλά χρόνια, ωστόσο, πίστευαν ότι τα πνεύματα εξακολουθούσαν να ευθύνονται για την καθυστερούσα ίαση, ή για τη μόλυνση των τραυμάτων, έστω και αν αυτή είχε προέλθει από «φυσικά» αίτια. Αν δεν μπορούσε να βρεθεί κάποιος απτός παράγων, τότε τα πνεύματα των νεκρών εξακολουθούσαν να θεωρούνται υπεύθυνα για την αρρώστια και το θάνατο.

^{(990.1) 90:3.6} Σήμερα, στην Αφρική αλλά και αλλού, μπορούν να βρεθούν πρωτόγονοι λαοί που σκοτώνουν κάποιον, κάθε φορά που θα συμβεί ένας μη βίαιος θάνατος. Οι μάγοι τους, τους υποδεικνύουν τους ενόχους. Αν μία μητέρα πεθάνει στον τοκετό, το παιδί στραγγαλίζεται αμέσως – μια ζωή πληρώνει για μια άλλη ζωή.

^{(990.2) 90:3.7} 3. Την μαγεία – την επιρροή των εχθρών. Μεγάλο μέρος των ασθενειών θεωρείτο ότι προκαλείται από τα μάγια, την επίδραση του κακού ματιού και του μαγικού ραβδιού. Κάποτε ήταν πραγματικά επικίνδυνο το να δείξεις με το δάκτυλο κάποιον. Ακόμη θεωρείται κακή συμπεριφορά το να δείχνει κάποιος. Σε περίπτωση ασαφούς αιτιολογίας αρρώστιας και θανάτου, οι αρχαίοι έκαναν μία επίσημη έρευνα, ανέτεμαν το σώμα και θεωρούσαν τα όποια ευρήματα⁴ ως αιτία θανάτου. Σε διαφορετική περίπτωση, ο θάνατος απεδίδετο στη μαγεία, καθιστώντας, εξ αυτού, απαραίτητη την εκτέλεση του μάγου ο οποίος ευθύνετο γι’ αυτόν. Οι αρχαίες αυτές ανακριτικές έρευνες έσωσαν τη ζωή πολλών υποτιθέμενων μάγων. Ορισμένοι πίστευαν ότι ένα μέλος της φυλής μπορούσε να πεθάνει εξ αιτίας της ίδιας του της μαγείας, περίπτωση για την οποία ουδείς κατηγορείτο.

^{(990.3) 90:3.8} 4. Την αμαρτία – την τιμωρία για την παραβίαση των ταμπού. Σε σχετικά σύγχρονους καιρούς επιστεύετο ότι η αρρώστια αποτελεί τιμωρία για την αμαρτία, ατομική, ή φυλετική. Μεταξύ των λαών που περνούν από αυτό το επίπεδο εξέλιξης, η επικρατούσα θεωρία είναι ότι ένα άτομο δεν μπορεί να προσβληθεί, εκτός εάν έχει παραβιάσει κάποιο ταμπού. Το να θεωρήσουν την αρρώστια και τον πόνο ως «βέλη του Παντοδύναμου εντός τους,» είναι χαρακτηριστικό στις πεποιθήσεις αυτές. Οι Κινέζοι και οι Μεσοποτάμιοι για αιώνες θεωρούσαν τις ασθένειες ως αποτέλεσμα της δράσης κακοποιών δαιμόνων, αν και οι Χαλδαίοι πίστευαν ότι τα αστέρια προκαλούσαν τον πόνο. Η θεωρία αυτή, της ασθένειας ως συνέπειας της θείας οργής επικρατεί ακόμη μεταξύ πολλών, με μεγάλη υπόληψη, πολιτισμένων λαών της Ουράντια.

^{(990.4) 90:3.9} 5. Τα φυσικά αίτια. Η ανθρωπότητα άργησε πολύ να μάθει τα υλικά μυστικά του συσχετισμού αιτίου και αιτιατού στους φυσικούς χώρους της ενέργειας, της ύλης και της ζωής. Οι αρχαίοι Έλληνες, έχοντας διατηρήσει τις παραδόσεις των διδαχών του Άνταμσαν, ήσαν μεταξύ των πρώτων που παραδέχθηκαν ότι όλες οι ασθένειες ήσαν αποτέλεσμα φυσικών αιτίων. Αργά και σταθερά, η εξέλιξη της επιστημονικής εποχής καταστρέφει τις προαιώνιες θεωρίες του ανθρώπου για την αρρώστια και το θάνατο. Ο πυρετός υπήρξε ένα από τα πρώτα ανθρώπινα ενοχλήματα που βγήκε από την κατηγορία των υπερφυσικών ανωμαλιών, ενώ προοδευτικά, η εποχή της επιστήμης έσπασε τα δεσμά της άγνοιας, που για τόσους αιώνες φυλάκιζαν την ανθρώπινη διάνοια. Η κατανόηση της γεροντικής ηλικίας και των μεταδοτικών ασθενειών εξαλείφει, σταδιακά, το φόβο του ανθρώπου για τα φαντάσματα, τα πνεύματα και τους θεούς, ως φυσικούς αυτουργούς της ανθρώπινης δυστυχίας και του πόνου των θνητών.

^{(990.5) 90:3.10} Η εξέλιξη φθάνει αλάθητα στην ολοκλήρωσή της: Διαποτίζει τον άνθρωπο με τον προληπτικό εκείνο φόβο και τον τρόμο για το αόρατο, που αποτελεί τη σκαλωσιά για την αντίληψη του θείου. Και έχοντας παρευρεθεί στη γέννηση μιας προηγμένης αντίληψης του Θείου, μέσω της σύντονης δράσης της αποκάλυψης, τότε, αυτή η ίδια η τεχνική της εξέλιξης κινητοποιεί αλάθητα τις δυνάμεις εκείνες της σκέψης, που αμείλικτα θα αφαιρέσουν τη σκαλωσιά, που επετέλεσε, πλέον, το σκοπό της.

^{(990.6) 90:4.1} Ολόκληρη η ζωή των αρχαίων ανθρώπων είχε σκοπό την προφύλαξη. Η θρησκεία τους ήταν, στο μέγιστο βαθμό, μια τεχνική για την προφύλαξη από τις αρρώστιες. Και ανεξάρτητα από τα λάθη στις θεωρίες τους, τις εφάρμοζαν ολόψυχα. Είχαν απεριόριστη πίστη στις μεθόδους τους για θεραπεία και τούτο, από μόνο του, αποτελεί πανίσχυρο γιατρικό.

^{(991.1) 90:4.2} Η πίστη που απαιτείτο για να γίνει κάποιος καλά με την ανόητη επέμβαση⁵ ενός από τους αρχαίους αυτούς σαμάνους, δεν ήταν, τελικά, διαφορετική στην ουσία της από αυτήν που απαιτείται για να γίνει ένας άνθρωπος καλά στα χέρια ενός εκ των μετέπειτα απογόνων του, που χρησιμοποιεί μη επιστημονικά μέσα για τη θεραπεία της αρρώστιας.

^{(991.2) 90:4.3} Οι περισσότερο πρωτόγονες φυλές φοβούνταν πολύ τους ασθενείς και για πάρα πολλούς αιώνες τους απέφευγαν προσεκτικά, τους παραμελούσαν ελεεινά. Υπήρξε μεγάλη πρόοδος για τον ανθρωπισμό όταν η εξέλιξη του σαμανισμού δημιούργησε ιερείς και μάγους-γιατρούς που θέλησαν να θεραπεύσουν τις αρρώστιες. Αργότερα, έγινε έθιμο για ολόκληρη τη φυλή να συγκεντρώνεται στο δωμάτιο του ασθενούς για να βοηθήσει το σαμάνο να εκδιώξει, με τις κραυγές του, τα πνεύματα της αρρώστιας. Δεν ήταν ασύνηθες να κάνει τη διάγνωση μια γυναίκα σαμάνος ενώ ο άνδρας εφάρμοζε τη θεραπεία. Η συνήθης μέθοδος διάγνωσης της ασθένειας ήταν να εξετάσουν τα σπλάγχνα ενός ζώου.

^{(991.3) 90:4.4} Η αρρώστια θεραπεύετο με ξόρκια, κραυγές, επίθεση των χεριών, εκπνοής πάνω στον ασθενή, και πολλούς άλλους τρόπους. Σε μεταγενέστερους χρόνους διαδόθηκε ευρέως η καταφυγή στον ύπνο εντός των ναών, κατά τη διάρκεια του οποίου υποτίθεται ότι ελάμβανε χώρα η ίαση. Οι μάγοι-γιατροί αποτόλμησαν, με τον καιρό, πραγματικές χειρουργικές επεμβάσεις κατά τη διάρκεια του ύπνου στο ναό. Μια από τις πρώτες επεμβάσεις ήταν η αποκοπή δίσκου του κρανίου, ώστε να φύγει το πνεύμα που προκαλούσε πονοκέφαλο. Οι σαμάνοι έμαθαν να γιατρεύουν κατάγματα και εξαρθρώσεις, να ανοίγουν δοθιήνες και αποστήματα. Οι γυναίκες σαμάνοι έγιναν ειδικές στη μαιευτική.

^{(991.4) 90:4.5} Ήταν κοινή μέθοδος θεραπείας να μαλάζουν μια μαγική ουσία στο μέρος του σώματος που είχε φλεγμάνει, ή παραμορφωθεί, να ξεφορτώνονται τα φυλακτά και να γίνονται υποτίθεται καλά. Αν κάποιος τύχαινε να πιάσει το φυλακτό που είχε πεταχτεί, πίστευαν ότι θα αποκτούσε αμέσως τη φλεγμονή, ή την παραμόρφωση. Πέρασε πάρα πολύς καιρός μέχρις ότου εισαχθούν τα βότανα και τα άλλα πραγματικά ιάματα. Η μάλαξη εξελίχθηκε σε σχέση με τις μαγικές ρήσεις, όπου μάλαζαν για να βγει το πνεύμα από το σώμα, ενώ είχαν προηγηθεί προσπάθειες να κάνουν το φάρμακο να εισχωρήσει στο σώμα με τη μάλαξη, ακριβώς όπως τα σημερινά υγρά για τις εντριβές. Το να τοποθετούν βεντούζες στα προσβεβλημένα μέρη, μαζί με την αποβολή αίματος, θεωρείτο ότι ήταν αποτελεσματικό για την αποβολή του πνεύματος που προκαλούσε την αρρώστια.

^{(991.5) 90:4.6} Εφ’ όσον το νερό αποτελούσε ισχυρό φετίχ, χρησιμοποιείτο για την ίαση πολλών ασθενειών. Για πολύ καιρό επιστεύετο ότι το πνεύμα που προκαλούσε την αρρώστια μπορούσε να καταστραφεί με τον ιδρώτα. Τα ατμόλουτρα βρίσκονταν σε μεγάλη εκτίμηση. Φυσικές θερμοπηγές γρήγορα εξελίχθηκαν σε πρωτόγονα κέντρα υγείας. Ο πρωτόγονος άνθρωπος διεπίστωσε ότι η θερμότητα ανακουφίζει από τον πόνο. Χρησιμοποίησε το ηλιακό φως, νωπά όργανα ζώων, ζεστό πηλό και ζεστές πέτρες και πολλές από τις μεθόδους αυτές εφαρμόζονται ακόμη. Ο ρυθμός χρησιμοποιείτο στην προσπάθεια να επηρεασθούν τα πνεύματα. Τα ταμ-ταμ χρησιμοποιούνταν σε παγκόσμια κλίμακα.

^{(991.6) 90:4.7} Ορισμένοι λαοί πίστευαν ότι οι ασθένειες προκαλούνται εξ αιτίας μιας άνομης συνομωσίας μεταξύ πνευμάτων και ζώων. Τούτο δημιούργησε την πεποίθηση ότι υπήρχε ένα ευεργετικό φυσικό ίαμα για κάθε νόσο που προκαλείτο από τα ζώα. Οι ερυθρόδερμοι πίστευαν πάρα πολύ στη θεωρία ότι θα φυτά θεράπευαν κάθε νόσο. Έβαζαν πάντα μια σταγόνα αίματος στο άνοιγμα που έμενε όταν ξερίζωναν ένα φυτό.

^{(991.7) 90:4.8} Η νηστεία, η δίαιτα και τα αντιφλεγμονώδη χρησιμοποιούνταν συχνά ως φάρμακα. Οι ανθρώπινες εκκρίσεις, όντας σίγουρα μαγικές, ήταν σε πολύ μεγάλη εκτίμηση. Έτσι το αίμα και τα ούρα ήσαν από τα πρώτα φάρμακα, ενώ γρήγορα προστέθηκαν σ’ αυτά ρίζες και διάφορα άλατα. Οι σαμάνοι πίστευαν ότι τα πνεύματα των ασθενειών μπορούσαν να εκδιωχθούν από το σώμα με τις άσχημες μυρωδιές και τα κακόγευστα γιατρικά. Ο εξαγνισμός έγινε γρήγορα θεραπεία ρουτίνας, ενώ η χρήση⁶ του ωμού κακάο και της κινίνης ήταν από τις πρώτες φαρμακευτικές ανακαλύψεις.

^{(992.1) 90:4.9} Οι Έλληνες ήσαν οι πρώτοι που ανέπτυξαν πραγματικά λογικές μεθόδους θεραπείας των ασθενών. Τόσον οι Έλληνες όσο και οι Αιγύπτιοι πήραν τις ιατρικές τους γνώσεις από την κοιλάδα του Ευφράτη. Το λάδι και το κρασί ήσαν από τα πρώτα γιατρικά για τη θεραπεία των τραυμάτων. Το καστορέλαιο και το όπιο χρησιμοποιήθηκαν από τους Σουμέριους. Πολλά από αυτά τα αρχαία, δραστικά απόκρυφα γιατρικά έχασαν τη δύναμή τους όταν έγιναν γνωστά. Η μυστικότητα υπήρξε πάντα βασική για την επιτυχή άσκηση του δόλου και της πρόληψης. Μόνο η πραγματικότητα και η αλήθεια επιζητούν το άπλετο φως της κατανόησης και απολαμβάνουν τη διαφώτιση και τις διευκρινίσεις της επιστημονικής έρευνας.

^{(992.2) 90:5.1} Η ουσία του τελετουργικού είναι η τελειοποίηση της διεξαγωγής του. Μεταξύ των αγρίων πρέπει να εφαρμόζετο με ύψιστη ακρίβεια. Μόνο όταν το τελετουργικό εκτελείται σωστά αποκτά η τελετή τη δύναμη να εξαναγκάσει τα πνεύματα. Αν το τελετουργικό δεν είναι σωστό, προκαλεί μόνο την οργή και την προσβολή των θεών. Έτσι, λοιπόν, αφού ο αργά εξελισσόμενος νους του ανθρώπου σκέφθηκε ότι η τεχνική του τελετουργικού ήταν ο αποφασιστικός παράγων για την αποτελεσματικότητά του, ήταν αναπόφευκτο το ότι οι αρχαίοι σαμάνοι θα εξελίσσονταν, αργά, ή γρήγορα, σε κλήρο εκπαιδευμένο να κατευθύνει τη σχολαστική διαδικασία του τελετουργικού. Και έτσι, για δεκάδες χιλιάδων χρόνων, ατέλειωτες τελετουργίες επενέβαιναν στην κοινωνία και αναθεμάτιζαν τον πολιτισμό, γίνονταν αφόρητο βάρος σε κάθε εκδήλωση της ζωής, σε κάθε προσπάθεια της φυλής.

^{(992.3) 90:5.2} Το τελετουργικό είναι η τεχνική των εξαγνιστικών εθίμων. Το τελετουργικό δημιουργεί και διαιωνίζει τους μύθους, ενώ επίσης συμβάλλει στη διατήρηση των κοινωνικών και θρησκευτικών εθίμων. Το ίδιο το τελετουργικό, πάλι, δημιουργείται από τους μύθους. Οι τελετουργίες είναι συχνά κατ’ αρχήν κοινωνικές, αργότερα γίνονται κοινωνικές, αποκτώντας τελικά την ιερότητα και το κύρος της θρησκευτικής τελετής. ΤΗ τελετουργία μπορεί να ασκείται ατομικά, ή ομαδικά – ή και τα δύο – όπως φαίνεται από την προσευχή, το χορό και το δράμα.⁷

^{(992.4) 90:5.3} Οι λέξεις έγιναν μέρος του τελετουργικού, όπως και η χρήση όρων όπως το «αμήν,» και «σελάχ»⁸ Το έθιμο του όρκου και της βωμολοχίας αντιπροσωπεύει την εκπόρνευση της παλαιότερης τελετουργικής επανάληψης θείων ονομάτων. Το προσκύνημα σε άγιους τόπους⁹ είναι πανάρχαια τελετουργία. Το τελετουργικό στη συνέχεια εξελίχθηκε σε περίπλοκες τελετές εξαγνισμού, καθαρμού και καθαγιασμού. Οι τελετές μύησης στα μυστικά της φυλής των πρωτόγονων κοινωνιών ήταν, στην πραγματικότητα, άτεχνες θρησκευτικές τελετές. Ο τρόπος λατρείας των αρχαίων απόκρυφων θρησκειών δεν ήταν παρά μια ατέλειωτη διεξαγωγή συσσωρευμένων θρησκευτικών τελετών. Το τελετουργικό, τελικά, εξελίχθηκε στους σύγχρονους τύπους θρησκευτικών τελετών και λατρείας, σε λειτουργίες που περιλαμβάνουν την προσευχή, τους ύμνους, την ευαισθητοποιούσα ανάγνωση, καθώς επίσης πολλές ατομικές και ομαδικές πνευματικές προσφορές.

^{(992.5) 90:5.4} Οι ιερείς εξελίχθηκαν από σαμάνους σε χρησμολόγους, σε μάντεις, σε τραγουδιστές, χορευτές, βροχοποιούς, φρουρούς των θρησκευτικών καταλοίπων, επόπτες ναών και προφήτες, στη θέση των ουσιαστικών διευθυνόντων τη θρησκευτική λατρεία. Με τον καιρό το αξίωμα έγινε κληρονομικό. Δημιουργήθηκε μια διαρκής ιερατική κάστα.

^{(992.6) 90:5.5} Καθώς η θρησκεία εξελίσσετο, οι ιερείς άρχισαν να εξειδικεύονται σύμφωνα με τις εγγενείς κλίσεις τους, ή τις ιδιαίτερες προτιμήσεις τους. Μερικοί γίνονταν τραγουδιστές, άλλοι έλεγαν προσευχές, ενώ άλλοι γίνονταν θυσιαστές. Αργότερα εμφανίσθηκαν οι ρήτορες – οι κήρυκες. Και όταν η θρησκεία θεσμοθετήθηκε, οι ιερείς αυτοί ισχυρίσθηκαν ότι «κρατούν το κλειδί του παραδείσου.»

^{(992.7) 90:5.6} Οι ιερείς προσπαθούσαν πάντα να εντυπωσιάσουν και να τρομάξουν τον απλό κόσμο, κάνοντας τις θρησκευτικές τελετουργίες σε γλώσσα αρχαία, χρησιμοποιώντας ακαθόριστα μαγικά τροπάρια για να προκαλέσουν σύγχυση στους πιστούς, ώστε να ισχυροποιήσουν την ευλάβεια προς τους ίδιους και το κύρος τους. Ο μέγας κίνδυνος σε όλα αυτά είναι ότι το τελετουργικό τείνει να γίνει υποκατάστατο της θρησκείας.

^{(993.1) 90:5.7} Ο κλήρος έπραξε τα μέγιστα για να επιβραδύνει την επιστημονική εξέλιξη και να παρακωλύσει την πνευματική πρόοδο, συνέβαλε, ωστόσο στη σταθεροποίηση του πολιτισμού και τη βελτίωση ορισμένων τύπων κουλτούρας. Ωστόσο, πολλοί σύγχρονοι ιερείς έχουν πάψει να λειτουργούν ως κατευθυντές του τελετουργικού της λατρείας του Θεού, έχοντας στρέψει την προσοχή τους στη θεολογία – στην προσπάθεια να προσδιορίσουν το Θεό.

^{(993.2) 90:5.8} Δεν αρνείται κανείς το ότι οι ιερείς έγιναν μυλόπετρα στο λαιμό των φυλών, αλλά οι πραγματικοί θρησκευτικοί ηγέτες υπήρξαν ανεκτίμητοι στο να δείξουν το δρόμο προς υψηλότερες και καλύτερες πραγματικότητες.

^{(993.3) 90:5.9} [Παρουσιάσθηκε από έναν Μελχισεδέκ του Νέβαδον.]